Veel vraagtekens rond de export van bloemen en planten

Nederland is een klein land dat groot denkt. Zo staan we wereldwijd bekend om onze waterwerken en bloemen(export). Nederland heeft 60% van de wereldwijde bloemenhandel in handen. Ook de buitenlandse toerist weet Nederland te vinden: de Keukenhof is een van onze populairste toeristenbestemmingen. Bovendien bedankt de paus tijdens de jaarlijkse Paasviering de Nederlandse sierteeltsector. De sierteelt is een lucratief exportproduct voor ons land. Volgens een rapport van de Rabobank is de bloemenhandel een van de belangrijkste sectoren in onze economie en zijn we in Europa marktleider op dit gebied. We kennen ruim 1.500 bloembollentelers in Nederland.

Tekst: Job Boers

De tulp is het belangrijkste exportproduct, waarbij er jaarlijks ongeveer 1,7 miljoen Nederlandse tulpen geëxporteerd worden naar verschillende landen. Deze worden door ongeveer 400 bloementelers gekweekt. Nederland exporteert jaarlijks ongeveer 6 miljard euro aan bloemen en planten naar het buitenland. Het grootste deel van de Nederlandse bloemen wordt geteeld in Noord- en Zuid-Holland, met het Westland als centrum. Aangezien de Nederlandse bloemen- en plantenexport het eerste halfj aar van 2021 afgesloten is met een recordwaarde van 4,1 miljard euro, is het interessant om zowel terug als vooruit te kijken.

Terug in de tijd
De tulpen- en bollenhandel is in Nederland begonnen in het midden van de 16de eeuw. In de periode 1634 tot 1637 kreeg Nederland te maken met een zogenoemde tulpenmanie. De handel in onze nationale bloem beleefde een gouden tijd. Het werd zelfs zo’n lucratieve handel dat hij in sommige gevallen zelfs meer waard was dan een grachtenpand. De bijzondere bloementijd leverde veel op voor Nederland en sinds er in de 20ste eeuw vliegtuigen gebruikt konden worden, werd de bloemenhandel groter en groter door de export naar landen zoals de Verenigde Staten en Rusland.
Bezoekers
De Nederlandse bloemenveiling is de grootste ter wereld. De tulpentijd loopt van eind maart tot half mei. In de Keukenhof in Lisse bloeien in de lente meer dan 7 miljoen bloembollen. In 2019 heeft de Keukenhof een recordaantal bezoekers getrokken: er kwamen in een kleine 2 maanden tijd 1,5 miljoen bezoekers. Het is hiermee een van de grootste toeristische trekpleisters van Nederland. Naast de ongeveer 20% Nederlandse bezoekers, komen de meesten uit Duitsland, Amerika en China. Er zijn ook tal van evenementen met bloemen in de hoofdrol. Zo zijn de Bloemencorso Bollenstreek en het jaarlijkse Tulp Festival in Amsterdam grote begrippen in ons land.

Bloemen- en plantenexport in cijfers
De Nederlandse bloemen- en plantenexport heeft het eerste halfjaar van 2021 afgesloten met een recordwaarde van 4,1 miljard euro. Volgens de exportstatistieken van Floridata steeg de exportwaarde in de eerste zes maanden van 2021 met bijna 28% ten opzichte van 2020. De export van bloemen en planten was in augustus 2021 met een stijging van 23% hoger dan in augustus 2020. De exportcijfers in juni en juli zijn in de afgelopen twee jaren ongewoon hoog in vergelijking met de jaren voor de coronacrisis. De vereniging van Groothandelaren in Bloemkwekerijprodukten (VGB) maakte tevens bekend dat de exportwaarde van snijbloemen steeg met 30% tot een waarde van 2,45 miljard euro. Aan planten is in het begin van 2021 in totaal voor 1,66 miljard euro aan het buitenland verkocht. Dat betekent een plus van 24%. Directeur Matthijs Mesken van de VGB stelt dat vooral in de maanden april, mei en juni de omzet van bloemen en planten veel hoger was dan vorig jaar, vanwege de eerste lockdown. “We zien gelukkig dat consumenten in heel Europa veel bloemen en planten kopen, ondanks dat handelaren genoodzaakt zijn hogere kosten voor onder meer transport door te rekenen in de verkoopprijs.”

De gevolgen van Brexit
Groot-Brittannië is volgens de VGB het tweede exportland voor bloemen en planten vanuit Nederland. Voor onze export heeft de breuk met de Britten meerdere financiële gevolgen. Groot-Brittannië importeert per jaar voor 1,2 miljard euro aan plantmateriaal. Daarvan komt ruim 70%, wat neerkomt op 855 miljoen euro, uit Nederland. Daarnaast is Nederland goed voor 80% van de Britse import van bloemen. In de Nederlandse bloemen- en plantengroothandel zijn ongeveer 2500 banen gemoeid met de handel met Engeland. Dat komt neer op zo’n 10.000 werknemers. Bovendien is de export naar het Verenigd Koninkrijk vanaf januari duurder en complexer geworden. Voor planten zijn de certificeringsplicht en inspecties ingegaan op 1 januari 2021 en dat heeft direct gevolgen gehad. Voor bloemen heeft de Britse overheid besloten om de aanscherping van importregels uit te stellen tot begin 2022. Een deel van de export komt uit andere EU-landen of komt uit landen als Ethiopië, Colombia Kenia en Ecuador. De stromingen lopen via Nederland naar het Verenigd Koninkrijk en krijgen daarmee ook te maken met nieuwe procedures. Bij elkaar gaat het om naar schatting 250.000 zendingen per jaar. De gevolgen van de Brexit op de export zijn cijfermatisch nog niet precies aan te duiden. De groei van de sierteeltexport naar het Verenigd Koninkrijk lag in de eerste helft van 2021 op 30,6%, terwijl deze in 2020 op 16% lag. Voor snijbloemen geldt een groei van 14,2% ten opzichte van dezelfde periode in 2020. De export van planten is juist met 12% gedaald. Het wordt dan ook interessant om te zien hoe de cijfers zich ontwikkelen de komende jaren.

Onzekere toekomst door hogere kosten van
sierteeltproducten
Het lijkt een positief gegeven dat de exportwaarde van bloemen en planten gestegen is het afgelopen jaar. Het komt echter minder vaak in het nieuws dat handelaren steeds hogere kosten moeten doorberekenen. Doordat exporteurs zo veel mogelijk hun inkoopkosten doorberekenen aan de eindklant is de exportwaarde namelijk hoger. Redenen hiervoor zijn hogere kosten voor transport en de oplopende gasprijs voor de teelt van bloemen en planten. Het is de vraag of consumenten de komende jaren ook bereid zijn om meer te betalen voor een boeket of een plant. Tot nu toe lijkt het erop dat consumenten zich niet bewust zijn van de prijsstijgingen of dat het hen niet uitmaakt. Doordat veel mensen nog steeds of opnieuw thuis werken en daar een gezellige sfeer willen creëren, wordt het kopen van bloemen en planten namelijk ook gestimuleerd. Het lijkt er dan ook op dat we grotendeels op dezelfde voet verder gaan.