De OMMUURDE TUIN – een paradijs voor tuiniers

Naast kasteel Grunsfoort en tegenover de bossen van Wageningen, is in de historische moestuin van koning Willem III De Ommuurde Tuin van Renkum gelegen. Een waar paradijs voor tuiniers en natuurliefhebbers. Sinds 1999 is de tuinderij uitgegroeid tot een prachtig complex waar ondernemers, vrijwilligers, tuiniers en natuurliefhebbers elkaar vinden. Een absolute aanrader voor iedereen, groot en klein, die gelukkig wordt van historie en lokaal gekweekte en geproduceerde producten.

Tekst: Colette Aronstein

Geschiedenis
De Ommuurde Tuin beschikt over een rijke historie. In 1882 kwam huis en landgoed Grunsfoort in eigendom van koning Willem III, die het kocht in de hoop de heimwee van zijn vrouw – koningin Emma – naar haar geboortestreek te verminderen. Op de locatie waar de Ommuurde Tuin zich nu bevindt, had koning Willem III zijn moestuin en koningin Emma haar theetuin. De prachtige muur, de oude perenboom Beurré Alexandre Lucas en de oude zwemvijver – nu kikkerpoel – zijn nog restanten uit deze tijd. Maar het gaat verder. Dichtbij de Ommuurde Tuin begint het Hartense pad, dat langs de wel 6.000 jaar oude grafheuvels van de omgeving leidt.

Voordat de huidige eigenaresse, Esther Kuiler, de Ommuurde Tuin begon, exploiteerden twee broers de tuinderij tot de jaren vijftig. Vanaf deze periode heeft het landgoed de grond waar de Ommuurde Tuin nu ligt, gebruikt voor het telen van kerstbomen. De tuin raakte na verloop van tijd overwoekerd; er wilde zelfs geen kerstboom meer groeien. Vanaf dat moment kwam Esther, met haar toenmalige partner, in beeld.

Biodiversiteit en agro-ecologie
Met haar kennis over bosecologie, biologische tuinbouw en bodemkunde wilde Esther laten zien dat landbouw mogelijk is in samenwerking met de natuur. Elk jaar worden nieuwe soorten uitgeprobeerd en worden op één hectare grond ruim 450 soorten eetbare gewassen geteeld. Daarnaast wordt veel aandacht besteed aan de bodem door zoveel mogelijk bedden te gebruiken en door het gebruik van compost, ruime vruchtwisseling en groenbemesters. Ten slotte wordt er geen dierlijke mest ingezet, om niet afhankelijk te zijn van de (biologische) veeteelt.

Dat samenwerken met de natuur wordt agro-ecologie genoemd. Er wordt een biodivers ecosysteem gecreëerd dat in balans is, waardoor ziektes niet veel voorkomen. Er wordt geen gif gebruikt en de planten worden niet met kunstmest gevoed. In plaats daarvan wordt gebruik gemaakt van natuurcompost, eigen bokashi-compost en biologische mestkorrels. Ook wordt de bodem zoveel mogelijk bedekt met groenbemesters om uitspoeling van de voedingsstoffen te voorkomen. Denk hierbij aan oude graansoorten, die geteeld worden om de bodem voeden.

Toegevoegde waarde
Rondlopend door de tuin, is de toegevoegde waarde duidelijk merkbaar. Bij binnenkomst door de prachtige poort in de muur, word je bedekt met een serene rust door het uitzicht over het complex. Perfect dus, als je toe bent aan ontspanning. Rechts van de entree staat een ruim assortiment aan kruiden, groentebonbons en opgekweekte groentegewassen, fruitstruikjes en medicinale planten. Het kan voorkomen dat er een bruiloft voorbereid wordt en het diner verzorgd wordt door de catering van de Ommuurde Tuin, met – uiteraard – oogst van eigen bodem. Nog verder naar rechts bevindt zich de kleine boerenmarkt waar een deel van de oogst uiterlijk charmant ligt uitgestald. Ligt hier niet wat je nodig hebt? Dan staan de vrijwilligers voor je klaar om het direct uit de tuin te oogsten, indien mogelijk. Niet alleen voor verse groenten, fruit en kruiden kan je hier terecht. Ook vind je hier biologische eieren, jam, honing en ingemaakte groenten. Voor de honing wordt een beroep gedaan op zowel de eigen imker als op andere lokale imkers. Wanneer je langs de kassen richting het kasteel loopt, tref je links de bijenkasten, omringd met Phacelia (bijenbrood). Voor wie niet bang is voor bijen, is het een waar genot om deze harde werkers rond te zien vliegen. Rondom de bijenkorven liggen het kolenveld, sla- en pompoensoorten en klein fruit zoals frambozen, bessen en bramen. Iets terug bevindt zich het aardbeienveld, waar bezoekers – tegen betaling – zelf mogen plukken. Er lopen dan ook regelmatig bezoekers met een bakje tussen de aardbeienplanten om de lekkerste exemplaren er uit te pikken. Ook het klein fruit mag tegen een vergoeding geplukt worden. Vooral in de maanden juni en juli wordt er gretig gebruik gemaakt van deze mogelijkheid.

Het midden van de tuin is aangelegd in een cirkel, verdeeld over een aantal vakken met een weelde aan bonen, kruiden, slasoorten, bloemen en aardappels. Door de combinatieteelt staan veel planten bij elkaar en is er nauwelijks sprake van kale plekken in de tuin. Het levert een prachtig plaatje op, dat bijdraagt aan de paradijselijke sfeer die binnen de muren hangt.

Tuinterras
Op de terugweg naar de winkel bevindt zich een mooi gazon, met oude bomen die voor schaduw zorgen op zonnige dagen. Leg hier gerust een picknickkleed neer! Bij de winkel kun je een picknickmand nemen en deze vullen met de heerlijke drankjes, hapjes, het zelf geplukte fruit en andere lekkernijen uit de winkel. Liever niet in het gras zitten? Er staan ook diverse tafeltjes met stoelen en bankjes waar je plaats kunt nemen. De winkel biedt een ruim assortiment van zelf gemaakte baksels, soep en belegde broodjes. Ook kunnen bezoekers inspiratie opdoen uit de diverse kookboeken.

De Ommuurde Tuin is een absolute must-see wanneer je in de buurt bent van Renkum. Breng een bezoek aan dit prachtige complex van april tot en met oktober, op woensdag, zaterdag of de eerste zondag van de maand (steeds geopend van 10 tot 17 uur). Het hele jaar door worden diverse rondleidingen gegeven, soms met een specifiek onderwerp zoals de geneeskrachtige werking van kruiden of agro-ecologie. Ten slotte is er ook aan de kleintjes gedacht; er zijn namelijk speciale kinderrondleidingen. Combineer je deze met een kinderfeestje, dan worden de ingrediënten voor de soep of jam tijdens de rondleiding geoogst. Een creatief, leerzaam en lekker feestje dat de kinderen – en ouders – zich nog lang zullen herinneren.

De Ommuurde Tuin, Kortenburg 16, 6871 ND
Renkum (op landgoed Oranje Nassau’s Oord),
info@ommuurdetuin.nl, T 06 5151 4922,
www.ommuurdetuin.nl